Budynki dla zwierząt w gospodarstwie ekologicznym

Jednym z podstawowych wymagań produkcji ekologicznej jest zapewnienie zwierzętom odpowiednich warunków utrzymania. Warunki w budynkach inwentarskich muszą respektować ich potrzeby rozwojowe, fizjologiczne i psychologiczne. Przede wszystkim powinny zapewniać dobre warunki zoohigieniczne (wentylacja, oświetlenie - światło dzienne, temperatura, ochrona przed wiatrem i nasłonecznieniem) oraz zostać wyposażone w potrzebne urządzenia (grzędy, gniazda, wypotniki itp.).

Zwierzęta przebywające w budynkach powinny mieć też zapewnioną możliwość ruchu. Zabrania się utrzymywania ich stale w pomieszczeniach zamkniętych, pętania, wiązania oraz używania treserów. Do wszystkich budynków, w których utrzymywane są zwierzęta, powinny bezpośrednio przylegać wybiegi. Natomiast w sezonie pastwiskowym wszystkie powinny mieć stały dostęp do pastwisk.

Oczywiście w budynkach inwentarskich zwierzęta powinny mieć zapewnioną naturalną ściółkę, stały dostęp do świeżej wody pitnej i pasz.

Odstępstwa są nieliczne

Dopuszczalne jest utrzymywanie bydła na uwięzi na zasadzie odstępstw. WIJHARS (Wojewódzki Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych), za zgodą jednostki certyfikującej, może dopuścić utrzymywanie bydła na uwięzi w małych gospodarstwach, jeżeli nie ma możliwości podzielenia zwierząt na grupy odpowiednie do ich sposobu zachowania się, pod warunkiem jednak, że mają one dostęp do pastwisk w okresie wypasania i dostęp do obszarów otwartej przestrzeni przynajmniej dwa razy w tygodniu - wtedy, gdy wypasanie nie jest możliwe.

W okresie przejściowym, kończącym się 31 grudnia 2010 r., można było trzymać bydło na uwięzi w budynkach istniejących przed 24 sierpnia 2000 r., pod warunkiem, że zwierzęta miały zapewniony regularny ruch, a chów przebiegał zgodnie z wymaganiami dobrostanu. Na zasadzie odstępstw, na wniosek zainteresowanego, organ (j/w) może zezwolić na utrzymanie bydła na uwięzi w powyższym przypadku, w okresie kończącym się przed 1 grudnia 2013 r. pod warunkiem, że co najmniej dwa razy w roku przeprowadzane będą wizyty kontrolne przez jednostkę certyfikującą.

Wielkość wybiegów i podłóg

 

W pomieszczeniach zajmowanych przez zwierzęta określona jest minimalna powierzchnia podłóg (w zależności od gatunku), co pokazuje poniższa tabela. Uwzględniono w niej także powierzchnię wybiegów.

Bydło, konie, owce, kozy i trzoda chlewna

Gatunek	Minimalna waga (kg)	Dostępna powierzchnia podłogi (m2/szt.)	Powierzchnia wybiegu (m2/szt.)
Bydło i konie	do 100 do 200 do 350 >350	1,5 2,5 4,0 5 przy min.       1m2/100kg	1,0 1,9 3 3,7 przy min. 0,75 m2/100kg
Krowy mleczne		6	4,5
Buhaje hodowlane		10	30
Owce , kozy		1,5 owcy/kozy 0,35 jagnię/koźlę	2,5 2,5 plus 0,5 jagnię/kózkę
Maciory z prosiętami do 40 dnia życia		7,5 maciory	2,5
Tuczniki	do  50 do  85 do 110	0,8 1,1 1,3	0,6 0,8 1
Prosięta	> 40 dnia życia i do 30 kg	0,6	0,4
Świnie hodowlane		5 płci żeńskiej 6 płci męskiej	1,9 8,0

Każde zwierzę musi mieć zapewnioną taką powierzchnię, aby mogło swobodnie wstać, położyć się, oczyścić i obrócić się. W budynkach inwentarskich podłoga musi być gładka, ale nie śliska i przynajmniej połowa jej powierzchni - w zależności od gatunku zwierząt - powinna być lita.

Indywidualne boksy dla cieląt w wieku powyżej jednego tygodnia, są zakazane.

Końcowa faza opasu bydła w pomieszczeniach jest dozwolona (maksymalnie trzy miesiące), ale od roku 2011. nie będzie to możliwe dla owiec i świń. Zwierzęta roślinożerne muszą też mieć dostęp do wolnego wybiegu i jeśli to możliwe - do pastwiska.

Warunki chowu drobiu

Zabrania się trzymania drobiu w klatkach. Musi on mieć dostęp do swobodnego wybiegu, co najmniej przez jedną trzecią życia. W kurnikach przynajmniej 1/3 powierzchni podłogi musi być lita i pokryta ściółką tj. słomą, wiórami drzewnymi, piaskiem lub torfem. Kurnik powinien posiadać otwory wyjściowe na wybieg dostosowane do wielkości ptaków. Łączna długość tych otworów musi wynosić 4 m² na 100 m² powierzchni pomieszczenia. Całkowita powierzchnia użytkowa kurników dla drobiu przeznaczonego do produkcji mięsnej w jednej jednostce produkcyjnej nie może przekraczać 1600 m².

Minimalną powierzchnię podłóg i wybiegów dla drobiu przedstawiono poniżej:

Kategoria	Powierzchnia podłogi ( m2/szt.)			Powierzchnia wybiegu (m2/sz.)
	liczba (szt./m2)	cm grzędy/szt.	gniazdo
Kury nioski	6	18	8 niosek na gniazdo lub w przypadku wspólnego gniazda 120cm2/ptaka	4 z zastrzeżeniem nie przekroczenia 170 kg N/ha/rok
Drób do tuczu (w stacjonarnym kurniku)	10 przy max. 21 kg żywej wagi/m2	20 (tylko perliczki)		4 - broilery, perliczki 4,5 – kaczek 10 – indyki 15 – gęsi Dla wszystkich tych gatunków, z zastrzeżeniem nie przekroczenia 170 kg N/ha/rok
Drób do tuczu w ruchomym kurniku	169 (*)w ruchomych kurnikach przy max. 30 kg żywej wagi/m2			2,5 z zastrzeżeniem nie przekroczenia 170 kg N/ha/rok

(*) tylko w przypadku ruchomych kurników o powierzchni podłogi nieprzekraczającej 150 m², niezamykanych na noc.

Krystyna Berkowska

MODR, Oddział Ostrołęka

Przyg. ade

Literatura:

1. Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007r w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie nr 2092/91
2. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 889/2008 z dnia 5 września 2008 r. ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 834.2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroli.
3. CDR w Brwinowie/w Radomiu: Dariusz Pomykała, „Dobrostan zwierząt
   w gospodarstwach ekologicznych”.