Uprawa kapusty brukselskiej

Optymalna temperatura wzrostu dla kapusty brukselskiej to 12^o C. Zbyt wysoka temperatura ma wpływ na tworzenie się główek luźnych i miękkich. Brukselka należy do roślin wytrzymałych na niskie temperatury. Dobrze znosi spadki temperatur do -12^o C a nawet -17⁰ C. Jej zamrażanie i rozmarzanie w okresie zimowym nie odbija się na jakości główek. Rośliny mogą pozostawać na polu do stycznia a nawet lutego.

Warunki glebowe

Ze względu na długi okres wegetacji brukselka uprawiana jest w plonie głównym. Przedplonem dla niej mogą być warzywa wcześnie schodzące z pola: szpinak, sałata, cebula, pomidory oraz groch i fasola.

Wymagania glebowe tej kapusty są średnie. Dobrze plonuje na glebach próchnicznych, zasobnych w wapń.  Udaje się też na glebach piaszczysto - gliniastych o ph 6 - 7,5.  Nie powinno się jej jednak uprawiać po roślinach krzyżowych ze względu na występowanie kiły.

Wymagania pokarmowe...

... w stosunku do azotu, fosforu i potasu są duże. Sadzi się ją w pierwszym roku po oborniku zastosowanym jesienią w dawce 30 - 40 t/ha.

Oprócz organicznego niezbędne jest uzupełniające nawożenie mineralne. Optymalną jego wielkość można ustalić w oparciu o analizę gleby. Zalecane dawki nawożenia mineralnego zależą też od odmiany. Azot należy stosować w 2 - 3 dawkach łącznie około 150-200 kg/ha. Aż 40% tej dawki najlepiej zastosować przed sadzeniem, 30% pogłównie w fazie 5-6 liści, a pozostałe 30% w międzyrzędzia w początkowym okresie wiązania główek. Pamiętajmy, że zbyt wysokie dawki azotu powodują wyleganie roślin, zwiększenie udziału główek dużych, oraz występowanie wewnętrznego brunatnienia główek.

Potas i fosfor  najlepiej stosować przed sadzeniem. Dawki na 1ha wynoszą: 70-120 kg P₂O₅,  200-250 kg K₂O a także 0,5-1kg Mo.

Uprawę gleby przeprowadza się po zbiorze  przedplonu. Na glebach zwięzłych wykonuje się orkę wczesną  pod którą wysiewa się nawozy fosforowe w postaci  superfosfatu i nawozy potasowe w postaci soli potasowej.

Wysiew

Kapustę brukselską można uprawiać z rozsady lub z siewu nasion wprost do gruntu. Zaprawione nasiona kapusty brukselskiej wysiewa się na rozsadniku w ilości 3-4 g na 1m² w rzędy co 20 cm. Aby wyprodukować rozsadę potrzebną do obsadzenia 1ha należy wysiać ok. 600g nasion.

Termin wysiewu nasion odmian wczesnych przypada na drugą połowę kwietnia, natomiast dla odmian późnych wysiew jest wcześniejszy - z początkiem kwietnia. Od połowy maja do początku czerwca sadzi się rozsadę na polu w rozstawie rzędów 67,5 cm. Odległość między roślinami w rzędzie zależy od przeznaczenia, techniki zbioru, odmiany i wynosi od 40 do 60 cm. Przy uprawie do bezpośredniego zaopatrzenia rynku zagęszczenie roślin na 1 ha wynosi 20 - 25  tys. sztuk, natomiast dla zamrażalnictwa 33 - 35 tys. sztuk.  Kapustę brukselską z siewu nasion bezpośrednio do gruntu uprawia się z myślą o przemyśle chłodniczym. Zaprawione nasiona wysiewa się za pomocą siewnika precyzyjnego. Termin siewu przypada na 2 lub 3 dekadę kwietnia na głębokość 1-2 cm.

Odmiany

Wczesne:

Amoroso F₁ - rośliny średnio wysokie, główki okrągłe lub jajowate, odległość między główkami mała.

Diablo F₁ - odmiana średnio wysoka, główki kuliste, intensywnie zielone, ścisłe. Odmiana plenna. Zbiór październik, listopad. Nadaje się do mrożenia.

Średnio wczesne:

Asgard F₁ - rośliny średniej wysokości, główki okrągłe, gładkie, ciemnozielone. Średnica główek 2-3 cm. Odporna na choroby. Wymaga ogławiania. Nadaje się do zbioru mechanicznego i do mrożenia.

Boxer F_1- rośliny wysokie, główki kuliste, zwięzłe, zielone. Odmiana odporna na niskie temperatury, do mrożenia. Zbiór: listopad , grudzień.

Fregata F₁- rośliny średnio wysokie, 40-50 cm, o dużych liściach, odznacza się dużym plonem głównym. Do przemysłu chłodniczego i bezpośredniego spożycia.

Valiant F₁-  rośliny średnio wysokie, o gęsto osadzonych główkach, plenna, do przemysłu chłodniczego, odporna na wewnętrzne brunatnienie główek.

Średnio późne:

Bilion F₁ - łodyga wysoka, główki małe, kuliste, ścisłe, odmiana plenna, do zamrażalnictwa.

Maczuga -  odmiana krajowa, tworzy 40-50 główek na roślinie, główki ciemnozielone, ścisłe. Odmiana odporna na wewnętrzne brunatnienie główek.

Późne:

Ajax F₁ - rośliny średnio wysokie, główki ciemnozielone, małe, twarde. Nadaje się do zbioru mechanicznego, zbiór listopad - grudzień.

Philemon F₁- rośliny wysokie, główki średniej wielkości, okrągłe, zwięzłe, ciemnozielone. Odległość między główkami na pędzie średnia.

Explorer  F₁-  odmiana średnio wysoka, główki okrągłe, zwięzłe, gładkie, duża odporność na niskie temperatury. Przeznaczona do bardzo późnych zbiorów dla zamrażalnictwa. Odporna na wewnętrzne brunatnienie główek.

Zabiegi pielęgnacyjne

Kapusta brukselska dobrze reaguje na nawadnianie w okresie wiązania główek. W sierpniu i wrześniu, w okresie suszy przeprowadza się nawadnianie w dawce 20 mm opadu. W celu poprawy wyrównania główek można zastosować obrywanie dolnych liści. Częściowe usunięcie liści może jednak  sprzyjać szybszemu przemarzaniu główek późną jesienią.

Ogławianie roślin, czyli ścinanie wierzchołka wzrostu, przyspiesza dojrzewanie główek oraz wpływa na równomierne ich dorastanie. Zabieg ten wykonuje się gdy rośliny są w pełni wyrośnięte a dolne główki mają średnicę 15 mm. Termin ogławiania przypada na połowę września.

Choroby i ich zwalczanie

Kiła kapusty - pod rozsadnik należy wybrać miejsce wolne od zarodników kiły. Dla pewności można przeprowadzić dezynfekcję w roku poprzedzającym stosując 7 kg na 100m² preparatu Basamid  97 GR. Preparat należy wymieszać z 15-20 cm warstwą wilgotnej gleby.

Mączniak rzekomy i alternaria- należy chronić rośliny zgodnie z Programem Ochrony Roślin  stosując preparaty - Bravo Plus 500 SC, Rovral FLO 255 SC, Amistar 250 SC + zwilżacz.

Wewnętrzne brunatnienie główek - jest najczęściej spowodowane niedoborem potasu lub złą proporcją potasu w stosunku do innych składników.

Szara pleśń -   Amistar  250 SC, Grevit 200 SL, Teldor 500 SC.

Ochrona przed szkodnikami

Mszyce -  wielokrotne opryskiwanie całych roślin  preparatami - Lannate 200 SL w ilości 0,9 l/ha,  pod koniec wegetacji  Pirimor 500 WG w dawce 0,4 kg/ha

Śmietka kapuściana - zaprawianie nasion zaprawą Marshall 250 DS w ilości 50 g na kg nasion, podlewanie rozsady  na 3 dni przed wysadzeniem 0,1 % roztworem preparatu Reldan 400EC.

Szkodniki gryzące - gąsienice bielinka, piętnówki, tantnisia zwalczać preparatami zgodnie z Programem Ochrony Roślin - Karate Zeon 050 CS w ilości 0,12 l/ha,  Nurelle D 550 EC w dawce 0,5 l/ha, Decis 2,5 EC w ilości 0,2 l/ha

Zbiór

Przeprowadza się go w listopadzie, grudniu a u odmian odpornych na niskie temperatury nawet w styczniu. Uprawiane obecnie odmiany cechuje dobre wyrównanie główek, co umożliwia przeprowadzenie jednorazowego zbioru mechanicznego. Do zbioru należy przystąpić wówczas,  gdy  główki mają minimalną średnicę 10-15 mm, są twarde, zwięzłe a ich zewnętrzne liście nie zaczęły jeszcze żółknąć. Plon ogólny główek w zależności od  odmiany i  warunków uprawy jest zróżnicowany i wynosi 5-18 t z ha. Oczyszczone z zewnętrznych liści główki można przechowywać w chłodni lub pomieszczeniach magazynowych przez okres 3-5 tygodni, utrzymując temperaturę 0-1⁰ C i wilgotność względną powietrza  95-100%.

Grażyna Michalak

MODR w Warszawie

Oddział Bielice