Truskawka - Uprawa sterowana a tradycyjna

1. sprzedaż owoców po wyższych cenach oraz łatwiejszy zbyt

2. przedłużenie okresu owocowania i ewentualne ominięcie przymrozków

3. Uniezależnienie produkcji o sytuacji pogodowej przy produkcji w gruncie

4 Możliwość lepszej organizacji pracy i efektywnego zagospodarowania własnej pracy w gospodarstwie.

W sterowanej produkcji truskawek można wyróżnić:

- uprawę pod osłonami wysokimi (szklarnie, namioty foliowe wysokie ogrzewane i nie ogrzewane),

- uprawę pod osłonami niskimi (niskie namioty foliowe),

- uprawę na płask (folia i włóknina),

- uprawę na opóźniony termin (sadzenia sadzonek Frigo A i A+).

Uprawa „na płask" po folią

Producenci w Polsce, a szczególnie na Mazowszu, najczęściej praktykują przyspieszenie dojrzewania truskawek w polu na „płask" pod włókniną lub folią perforowaną. Grubość folii stosowanej w tego typu uprawie wynosi około 0,05 mm i jest w niej 100 otworków o średnicy od 0,8-1,0 cm/m². Jest to technologia produkcji łatwa do zastosowania przy poniesieniu niewielkich kosztów. Na pewno owocowanie będzie przyspieszone o kilka dni w porównaniu z uprawą tradycyjną. Przy silnym nasłonecznieniu pod folią może jednak wystąpić przegrzanie roślin, rozwój szarej pleśni i białej plamistości truskawek jak i roztocz truskawkowy. Dlatego w słoneczne i bardzo ciepłe dni zaleca się zdejmowanie folii celem przewietrzenia roślin.

Uprawa „na płask" pod włókniną

Kładziemy jedną lub dwie warstwy, pojedynczo lub podwójnie. Jeżeli dwie, to przyspieszenie owocowania może nastąpić o 3-5 dni w zależności o temperatury otoczenia. Można zastosować włókninę lekką o masie 17g/m2, lub ciężką o masie 30 g /m2. Ta druga (ciężka) wydaje się lepsza, gdyż jest mniej podatna na silne wiatry.

O sukcesie w uprawie sterowanej przede wszystkim decyduje odmiana i termin zakładania osłon. Polecane odmiany to: Kama, Honeoye, Kent. Cechuje je duża plenność i dobra jędrność owoców.

Dużą trudność sprawia właściwe określenie terminu zakładania osłon, bo zmienia się on w zależności od warunków pogodowych i stanowiska.

Zbiór opóźniony

Polega on na uzyskaniu truskawek deserowych w okresie letnio - jesiennym. Opóźnione plonowanie w polu można uzyskać poprzez uprawę odmian bardzo późnych jak: Bogota, Tarda, Vicoda, Vivat oraz Malling Pandora. Dojrzewanie owoców rozpoczyna się w czasie, gdy zbiory odmiany Senga Sengana zbliżają się już do końca. Dojrzewające - aż do przymrozków - owoce można wyprodukować uprawiając odmiany powtarzające tj.: Selva, Elita, a także Everest.

Uprawa na opóźniony termin

Najbardziej intensywną produkcją owoców na zbiór letni jest opóźnienie wysadzania roślin-sadzonek typu Frigo A i A+ przy czym najlepszą i sprawdzoną odmianą jest Elsanta. Rośliny należy posadzić na około 2 miesiące przed planowanym zbiorem. Zbiór trwa zwykle 3 tygodnie.

Z kolei truskawki Frigo posadzone na zbiór opóźniony wymagają regularnego i dostatecznego nawadniania ze względu na słaby, nie rozwinięty, system korzeniowy. W innym przypadku rośliny w czasie suszy zasychają, a owoce są słabej jakości. Chcąc uzyskać wysokie plony o dobrej jakości należy pamiętać, aby plantacja założona została na glebach bardzo żyznych i zasobnych w składniki pokarmowe, o uregulowanych stosunkach wodnych.

Uprawa tradycyjna

Najczęściej prowadzona jest w polu metodą "na płask". Rośliny sadzi się wówczas w pojedynczych rzędach (system rzędowy) lub w systemie rzędowo-pasowym.

W systemie rzędowym odległość między rzędami wynosi najczęściej 80-100 cm, a między roślinami w rzędzie 15-25cm. Zaletą tego systemu są łatwe sadzenie, pielęgnacja roślin i zbiór owoców. Równomierne ich rozmieszczenie ułatwia dokładne opryskiwanie przed chorobami, szkodnikami i chwastami, sprzyja lepszemu wyrastaniu i wybarwianiu się owoców oraz zwiększa dokładność i wydajność zbioru.

W uprawie pasowo-rzędowej odległości między rzędami nie są jednakowe, zawsze jedno międzyrzędzie jest szersze, a drugie węższe (na przykład 100 + 50 x 20 cm). Pozwala to na większe zagęszczenie roślin, a tym samym na uzyskanie wyższego plonu z tej samej powierzchni. Wadami tego systemu są uciążliwość usuwania rozłogów (często trzeba to robić ręcznie) oraz związane z nadmiernym zagęszczeniem problemy z prawidłową ochroną roślin przed chorobami i szkodnikami. Czynniki te znacząco wpływają na obniżenie jakości owoców, zwłaszcza w wilgotniejsze lata.

Uprawa na podniesionych zagonach

Znacznie nowocześniejszą metodą produkcji truskawek deserowych jest uprawa na podniesionych zagonach, powszechnie stosowana w krajach zachodnich. Wysokość zagonu wynosi wtedy najczęściej 15-20 cm, a nawet 40 cm, a jego szerokość uzależniona jest od liczby rzędów roślin na zagonie. Szerokość zagonów jednorzędowych u podstawy wynosi 40-60 cm, natomiast  dwurzędowych 70-80 cm. Zagony są pokrywane czarną folią a przestrzeń między nimi wykładana jest ściółką ze słomy. Na wierzchołku zagonu, pod folią, przeprowadzony jest przewód kroplujący, którym dostarczana jest woda i nawozy. Profilowanie zagonów, rozkładanie przewodu kroplującego i obciąganie zagonów folią wykonywane jest przy użyciu specjalnej maszyny.

Uprawa truskawek na podniesionych zagonach w porównaniu z uprawą "na płask" ma wiele zalet. Należą do nich: wyższe plonowanie roślin (o 10-15%), łatwiejszy zbiór owoców, lepsza mineralizacja związków azotu, mniej sprzyjające warunki do rozwoju chorób systemu korzeniowego i niższe (o około połowę) koszty nawożenia (które ogranicza się tylko do powierzchni zagonu).

Natomiast wadą tej metody jest większe ryzyko przemarzania roślin, co stwarza konieczność ich dobrego okrywania w czasie mroźnych zim. A ponieważ w przypadku odmian wrażliwych nawet dobre okrycie nie gwarantuje dobrego przezimowania, dlatego w Polsce nie zaleca się uprawy truskawek na zagonach podniesionych.

Wybór technologii produkcji - sterowana czy tradycyjna, zależy od wielu czynników a w szczególności od posiadanych środków finansowych, warunków pogodowych, tradycji i zamierzeń producentów uprawy truskawek deserowych.

Edmund Sarnecki

MODR w Warszawie

PZD Grójec