Prawidłowe warunki utrzymania bydła w gospodarstwie

Gospodarstwa rolne utrzymujące zwierzęta zobowiązane są do przestrzegania wymogów  weterynaryjnych w kilku strefach. Obowiązki te były szczegółowo omawiane podczas szkoleń rolników dotyczących zasad wzajemnej zgodności (cross-compliance), ale nie szkodzi je przypomnieć. W przypadku produkcji zwierzęcej obowiązujące wymogi sprawdza powiatowa inspekcja weterynaryjna. Robi to od roku 2013 w czterech strefach, odnosząc się kolejno do: zdrowia zwierząt, zwalczania chorób zakaźnych, dobrostanu zwierząt, pasz i uboju.

W tym artykule zajmiemy się najważniejszymi obowiązkami rolników z zakresu dobrostanu zwierząt, a w szczególności prawidłowymi warunkami utrzymania bydła w gospodarstwie.
                                                      Modernizacja obór to nowe wymagania
Rolnicy którzy odziedziczyli gospodarstwo razem z budynkami gospodarczymi prawie zawsze decydują się na polepszanie zwierzętom warunków w oborach. Nieliczny podejmują wyzwania budowy nowoczesnych obór, obowiązkowo wyposażonych w systemy zadawania pasz, doju i usuwania obornika. Często są to obory wolnostanowiskowe. Takie decyzje wspierane są przez ARiMR w ramach PROW 2014-2020 i rolnicy mogą ubiegać się wtedy o znaczącą pomoc finansową przy budowie nowoczesnych obór - zarówno tych dla krów mlecznych, jak i dla pozostałych grup bydła (jałowniki, cielętniki, bukaciarnie). Decyzja o wyborze technologii jest podejmowana w oparciu o następujące wytyczne: posiadane finanse, zdolności kredytową, położenie gospodarstwa, wiedzę i doświadczenie  rolnika, zasoby siły roboczej i inne czynniki.  
Wracając do wymogów i warunków utrzymania zwierząt gospodarskich z zachowaniem dobrostanu, postaram się w najprostszy sposób wyjaśnić, co należy uwzględniać przy planowanych modernizacjach starych budowli i budowaniu nowych obór dla bydła (chociaż te ostatnie najczęściej  budowane są przez wyspecjalizowane firmy, które od lat prześcigają się w ofertach i niewątpliwie należy z nich korzystać).
                                                              Co jest ważne?
W każdej sytuacji budynki dla bydła mają za zadanie spełniać szeroko rozumiany dobrostan zwierząt w nich przebywających, a należy do niego:
   - zapewnienie zwierzętom przebywającym w budynkach świeżej wody i paszy,
   - hodowca powinien wyznaczyć zwierzętom przebywającym w budynku powierzchnię do wypoczynku, a dodatkowo - w systemie uwięziowym - zwierzę musi mieć możliwość swobodnego kładzenia się i wstawania,
   - podłoga w budynkach powinna być sucha, zbudowana z materiałów nie śliskich i łatwych do czyszczenia. W przypadku obory w systemie ściółkowym wymagana jest ściółka sucha, a obornik powinien być usuwany regularnie. Maty, na których przebywają zwierzęta, powinny być czyste i posiadać certyfikaty.
   - budynki dla bydła muszą posiadać sprawną wentylację grawitacyjną. Wilgotność powietrza powinna wynosić 60-80 %. Inspektorzy weterynaryjni mogą sprawdzać stężenie szkodliwych gazów: dwutlenku węgla, siarkowodoru i amoniaku. Dla wiedzy rolników przypominam, że normy stężenia tych gazów mierzy się na wysokości nozdrzy małych cieląt.
   - temperaturę w budynkach dla bydła określają przepisy cross-compliance (w zależności od grup wiekowych). Najprościej mówiąc może być chłodno, ale bez przeciągów, które bardzo źle wpływają na zwierzęta, a zwłaszcza na małe cielęta.
   - obora powinna mieć wystarczającą ilość okien, bezwzględnie czystych. Stosunek powierzchni szyb do podłogi, w przypadku pomieszczeń dla krów mlecznych, wynosi 1:18. Dopuszczalne jest doświetlanie budynków światłem sztucznym, które powinno odpowiadać światłu dziennemu w godzinach 9.00-17.00,
   - powierzchnia kojców dla cieląt powinna wynosić 1,5 m2 dla zwierząt do 150 kg, 1,7 m2 dla cieląt o masie 150-220 kg i 1,8 m2 dla cieląt powyżej 220 kg,
   -  minimalny wymiar stanowisk dla krów i jałówek cielnych to 1,6 m długości i 1,10 szerokości; Zalecane jest jednak, aby szerokość stanowisk była większa ze względu na duże gabaryty krów popularnej u nas rasy mlecznej HF,
   - dla młodszych jałówek wymiary stanowisk to 1,5 m długości X 1,0 m szerokości,
   - stanowiska dla bydła opasowego do 300 kg powinny mieć wymiary co najmniej 1,3 m  długości x 0,8 m szerokości, a dla bydła o masie powyżej 300 kg 1,45 m długości x 0,95 m szerokości.
                                                          Pamiętajmy też, że…
   …wszystkie materiały przeznaczone do budowy czy modernizacji obory, takie jak stanowiska, maty, przegrody, poidła, kojce oraz pozostałe sprzęty i urządzenia montowane w budynkach dla bydła, muszą posiadać certyfikaty zgodności UE, czyli pochodzić z krajów Wspólnoty. Jest to warunkiem otrzymania rozliczenia kredytu lub dofinansowania z programu PROW 2014-2020.
Podsumowując, życzę wszystkim hodowcom bydła, aby mogli spełniać swoje ambicje zawodowe, rozwijać hodowlę i chów, budować nowoczesne obory, a przede wszystkim życzę im opłacalności produkcji i stabilizacji na rynku mleka i mięsa wołowego.

TEKST: Barbara Mitrzak, MODR Oddział Siedlce
Źródło: Nowoczesne technologie w chowie bydła mlecznego, konspekt wykładów CDR Brwinów, W-wa 2013.                                                                                        
Przyg. A.D.