Skip to main content
MODR Warszawa:  ul. Czereśniowa 98, 02-456 Warszawa  | ikona 22 571 61 00 

Zwalczanie chorób i szkodników ziemniaka

W ostatnich latach areał uprawy ziemniaka zmniejsza się, zaś plony utrzymują się na średnim i niskim poziomie. Dlatego ze szczególną starannością należy chronić istniejące plantacje ziemniaków przed chorobami i szkodnikami. Wysokość i jakość plonu w zdecydowanym stopniu zależy od występowania chorób na plantacji. Najważniejszą gospodarczo i najbardziej rozpowszechnioną chorobą ziemniaka jest zaraza ziemniaka. Grzyb ten rozwija się wówczas, gdy przez kilka dni utrzymuje się duża wilgotność powietrza (ok. 90%) i temperatura 15-18°C. Na dolnej części liścia pojawiają się oliwkowo - szare plamy, które następnie brunatnieją, a na brzegach liści pojawia się biały nalot grzybni. W miarę rozwoju choroby rośliny zamierają. Straty plonu zależą od terminu wystąpienia infekcji - im później ona wystąpi, tym straty są mniejsze. Dlatego bardzo ważne jest jej szybkie zwalczanie.


Pierwotnym źródłem choroby są porażone sadzeniaki lub zgniłe bulwy pozostawione przy kopcach. Oprócz zabiegów chemicznych można opóźniać wystąpienie zarazy poprzez stosowanie odpowiednich zabiegów agrotechnicznych, takich jak: pobudzanie i podkiełkowanie bulw, wczesne sadzenie czy sadzenie odmian odpornych, prawidłowe nawożenie azotem, niszczenie naci oraz zbiór przy suchej pogodzie. Skuteczność zwalczania zarazy zależy od trafnego doboru fungicydu oraz zastosowania go we właściwej dawce i terminie.

Opryski niszczące zarazę

Fungicydy do zwalczania zarazy ziemniaka należą do trzech grup:

- systemiczne (układowe) - przemieszczają się w roślinie chroniąc przed porażeniem także nowo przyrastające części roślin (np. Galben M73 WP, Fantic M WP, Tattoo C 750 SC);

- wgłębne - działają w miejscu naniesienia, przenikają kilka warstw komórek liścia, ale nie przemieszczają się w roślinie (np. Acrobat MZ 69 WG, Pyton 60 WG, Revus 250 SC, Tanos 50 WG, Toska 72,8 WP, Valbon 72 WG) oraz

- kontaktowe - zapobiegają zakażeniu przez działanie w miejscu naniesienia i muszą być zastosowane przed infekcją (np. Altima 500 SC, Antracol 70 WG, Bravo 500 SC, Gwarant 500 SC, Indofil 80 WP, Mag 50 WP, Unikat 75 WG).

W obrocie występują ponadto środki o działaniu układowo wgłębnym. Należą do nich Infinito 687,5 SC oraz Pyton Consento 450 SC.

Bardzo istotnym elementem w zwalczaniu zarazy ziemniaka jest termin pierwszego zabiegu. Dużą efektywność ochrony może zapewnić wczesne przeprowadzenie zabiegu profilaktycznego (około 2 miesiące po posadzeniu), którego zadaniem jest ochrona plantacji przed zarazą łodygową i alternariozą. Następny zabieg należy wykonać zgodnie z sygnalizacją lub według uproszczonego systemu: na plantacjach odmian bardzo wczesnych i wczesnych w okresie zwierania się rzędów, na plantacjach odmian późnych, gdy na odmianach wczesnych pojawią się pierwsze objawy choroby.

Liczba i terminy następnych zabiegów zależą od warunków pogodowych, rodzaju preparatu zastosowanego wcześniej oraz odporności uprawianej odmiany. Zalecana kolejność stosowanych fungicydów:

I zabieg - preparaty o działaniu systemicznym lub wgłębnym,

II zabieg - po 10-14 dniach preparaty o działaniu wgłębnym lub kontaktowym,

Kolejne zabiegi - co 7 - 10 dni preparatami kontaktowymi, pamiętając o przemiennym ich stosowaniu (różne grupy chemiczne).

Ostatnim zabiegiem ochrony ziemniaka przed zarazą jest desykacja naci. Zabieg ten chroni bulwy przed zarazą.

Inne choroby

W ostatnich latach coraz większego znaczenia nabiera też inna choroba grzybowa - alternarioza. Jest ona mniej doceniana przez rolników. Występuje około 2 tygodnie przed zarazą ziemniaka. Straty przez nią spowodowane mogą sięgać 20%.

Rozwojowi alternariozy sprzyja długotrwała susza przerwana krótkotrwałymi deszczami, występowanie obfitych ros oraz uprawa ziemniaka na glebach lekkich, piaszczystych. Objawy to liczne, brunatne, okrągłe lub kanciaste plamy z koncentrycznymi kręgami występujące na dolnych liściach.

Rozwój choroby można ograniczyć przez: zmianowanie, przygotowanie sadzeniaków, właściwy termin sadzenia, stosowanie kwalifikowanego materiału sadzeniakowego oraz chemicznie (np. Tattoo C 750 SC, Pyton Consento 450 SC, Folpan 80 WG, Unikat 75 WG, Vondozeb 75 WG).



Następną chorobą ziemniaka jest rizoktonioza występująca w różnych okresach wegetacji. Podczas wschodów powoduje zamieranie kiełków, same wschody są opóźnione i nierówne a rośliny słabe. W pełni wegetacji u podstawy łodyg można zaobserwować białą opilśń (próchnienie łodyg). Porażone bulwy pokryte są sklerocjami będącymi formą przetrwalnikową grzyba i źródłem infekcji w następnym roku.

Występowanie tej choroby można ograniczyć poprzez zaprawianie sadzeniaków (np. Dithane NeoTec 75 WG, Monceren 12,5 DS, Prestige 290 FS, Vitavax 200 FS), stosowanie zdrowych sadzeniaków, przestrzeganiu optymalnego terminu sadzenia, dostosowanie głębokości sadzenia do wielkości bulw oraz przeprowadzenie zbioru bezpośrednio po dojrzeniu bulw.

Dość powszechnie występującą chorobą jest parch zwykły ziemniaka. Źródłem infekcji są promieniowce, a także chore sadzeniaki. Duże nasilenie tej choroby występuje na glebach lekkich, ciepłych i przewiewnych. Wapnowanie jest czynnikiem wpływającym na wzrost porażenia parchem. Występowanie choroby można ograniczyć poprzez: unikanie częstej uprawy ziemniaka po sobie, uprawę ziemniaka po lucernie, wyce, łubinie, gorczycy, stosowanie zrównoważonego nawożenia N:P:K, sadzenie zdrowych bulw, uprawę odmian o podwyższonej odporności na parch, ewentualne nawadnianie plantacji podczas formowania się bulw i zaprawianie sadzeniaków.

Szkodniki

Oprócz chorób bardzo duże zagrożenie dla plantacji ziemniaka stanowią szkodniki, zwłaszcza stonka ziemniaczana. Może ona powodować zniszczenie plonu do 70%. Jedynym skutecznym sposobem zwalczania stonki jest stosowanie środków chemicznych (np. Alverade 240 SC, Ammo Super 100 EW, Karate Zeon 050 CS, Patriot 100 EC, Nomolt 150 SC, Apacz 50 WG, Calypso 480 SC, Mospilan 20 SP, ProAgro 100 SL, Proteus 110 OD, Nurelle Max 515 EC). Przy wyborze preparatu należy zwrócić uwagę na stadium rozwojowe szkodnika, warunki termiczne oraz fazę wzrostu roślin ziemniaka i ich przeznaczenie.

Próg szkodliwości dla stonki wynosi 1,5-2 chrząszczy na wschodzącą roślinę i z tego względu nie należy lekceważyć nalotu wiosennych owadów.

Podczas uprawy ziemniaka jadalnego, przeznaczonego do przetwórstwa spożywczego oraz sadzeniaka należy zwracać uwagę na szkodniki wielożerne, do których należą między innymi pędraki i drutowce. Są to larwy chrabąszczy i sprężykowatych. Powodują one uszkodzenia korzeni i bulw. Szkodniki te rozwijają się w glebie przez kilka lat, by po tym okresie wydostać się z niej jako osobnik dorosły i złożyć jaja w innym miejscu. Idealnym miejscem do tego są pola zachwaszczone, nieużytki i ugory. Zwalczanie można prowadzić przez zabiegi agrotechniczne jesienne (podorywka, orka przedzimowa), zabiegi wiosenne (włókowanie, bronowanie, kultywatorowanie) oraz przy dużym nasileniu szkodnika - chemicznie.



Adam Matyszczak

MODR Warszawa

Oddział Siedlce

Literatura:
Mały atlas chorób i szkodników ziemniaka. Józefa Kapsa. Bonin 1993
Zalecenia ochrony roślin. Poznań 2008
  • Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego

    Dyrektor MODR Warszawa: Sławomir Piotrowski
    Zastępca Dyrektora MODR Warszawa: Adam Tarkowski

    ul. Czereśniowa 98, 02-456
    tel. 22 571 61 00 | fax. 22 571 61 01
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Bielice

    Dyrektor Oddziału: Krzysztof Szumski

    Bielice 19, 96-500 Sochaczew 
    tel. 46 862 00 40 | fax.46 862 00 52
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Ostrołęka

    Dyrektor Oddziału: Bogdan Bagiński

    ul. Targowa 4, 07-410 Ostrołęka,
    tel. 29 760 03 69 - fax. 29 769 49 53
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Płock

    Dyrektor Oddziału: Wojciech Banaszczak

    ul. Zglenickiego 42 D, 09-411 Biała
    tel./fax: 24 269 77 00
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Poświętne w Płońsku

    Dyrektor Oddziału: Jarosław Grabowski

    ul. H Sienkiewicza 11, 09-100 Płońsk
    tel: 23 663 07 00, fax: 23 662 99 50
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek: 700 - 1500

  • MODR Warszawa oddział Radom

    Dyrektor Oddziału: Marcin Kaca

    ul. Chorzowska 16/18, 26-600 Radom,
    tel./fax 48 365 02 06 wew. 104
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 730 - 1530

  • MODR Warszawa Oddział Siedlce

    Dyrektor Oddziału: Józef Jan Romańczuk

    ul. Kazimierzowska 21, 08-110 Siedlce
    tel. 25 640 09 11, fax. 25 640 09 12
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

Copyright 2011 - 2024 MODR | Przeglądając stronę, akceptujesz naszą politykę prywatności.