Wykorzystanie słomy na cele energetyczne

Szacuje się, że w Polsce rolnictwo wytwarza ok. 30 mln ton słomy rocznie, z czego około 19 mln ton wykorzystanych jest na cele rolnicze: słoma rozdrobniona na sieczkę służy jako dodatek do pasz, zaorywana zwiększa ilość próchnicy w glebie oraz wykorzystywana jest jako ściółka. Pozostała część nie ma jakiegokolwiek zastosowania.

Wartość opałowa słomy zależy od jej wilgotności, rodzaju zboża i sposobu jego nawożenia oraz warunków zbioru (słoma żółta i szara). Zbyt duża wilgotność obniża wartość energetyczną oraz powoduje wzrost emisji zanieczyszczeń. Optymalna powinna wynosić około 15%, a maksymalna 18-22%.

Pod względem energetycznym np.1 kg węgla (średniej jakości) stanowi równowartość 1,5 kg słomy.  Słoma do celów grzewczych jest zbierana i prasowana w bele lub baloty oraz w postaci ściętej sieczki. Ostatnio coraz częściej wykorzystuje się ją do tych celów w postaci przetworzonej, czyli brykietów (najlepsza jest do tego słoma szara).

Wyróżniamy trzy systemy spalania słomy:

1. Okresowo - cykliczne spalanie ładunków słomy w tzw. kotłach wsadowych (kotły o  małej mocy).
2. Spalanie słomy ciętej na odcinki o dł. 5-10 cm w kotłach o działaniu ciągłym (kotły o dużej mocy: od 1 do kilkunastu MW).
3. Spalanie słomy w tzw. systemie cygarowym, w kotłach o działaniu ciągłym i dużej mocy (od kilku do kilkunastu MW).

Stosowanie słomy jako paliwa ma swoje wady i zalety.

Zalety :

• zerowy bilans CO_2, bo przy spalaniu słomy nie wytwarza się więcej CO₂ aniżeli pobiera go zboże z atmosfery  w trakcie swojego wzrostu;
• mniejsza emisja tlenków siarki i azotu;
• niska zawartość popiołu, który zawiera duże ilości tlenków wapnia, potasu i fosforu i może być z powodzeniem wykorzystany jako nawóz mineralny;
• możliwość długiego przechowywania w suchych pomieszczeniach;
• wytworzenie energii tanim kosztem.

Wady:

• mała gęstość i wysoka zawartość części lotnych (oznacza to kłopotliwy transport i pewne problemy w procesie jej spalania);
• niska temperatura topnienia popiołu - powodująca znaczne zanieczyszczenie pieca;
• zawartość CL i K - zwiększająca korozję metalowych elementów pieca;
• zawartość w słomie pozostałości środków ochrony roślin - wydzielają się związki rakotwórcze (dioksyny i furany);
• znaczna przestrzeń magazynowa umożliwiająca utrzymanie wilgotności słomy na poziome 10-20%.

Słoma w dużym stopniu jest paliwem ekologicznym, tanim i dobrze służy środowisku naturalnemu, toteż z roku na rok rośnie zapotrzebowanie na jej produkcję. Na rynku pojawia się coraz więcej firm oferujących różnego rodzaju kotły, które są coraz bardziej udoskonalane, przez co zwiększają swoją sprawność i ułatwiają obsługę.

Beata Samsel

MODR w Warszawie

Oddział w Ostrołęce