Pszczoły giną masowo

Pszczoły - często stawiane za wzór pracowitości i sumienności - to nie tylko dzielni producenci miodu, ale przede wszystkim zapylacze roślin. Niestety w ostatnich latach zjawisko ich wymierania przybrało groźne rozmiary.

W Polsce co roku ginie od 10 do 20% pszczelich rodzin. Efekt tego wkrótce może być odczuwalny, ponieważ brak pszczół spowoduje problemy w rolnictwie i sadownictwie.

   Obecność zapylaczy w uprawach rolniczych stanowigwarancję podwyższenia ilości plonów. Zapewnienie pełnego zapylenia przez owady powoduje wzrost plonu roślin sadowniczo-jagodowych o 30-60%, koniczyny o 50-80%, lucerny o 65%, słonecznika i rzepaku o 30%. Oprócz zwyżki plonów roślin zapylanie poprawia także ich jakość, między innymi zwiększa ciężar nasion, ich wyrównanie, siłę i energię kiełkowania, zawartość cukrów i witamin w owocach wytworzonych z zapylonych kwiatów oraz poprawia ich wybarwienie. Tak więc ochrona pszczół leży w interesie przede wszystkim producentów zainteresowanych osiągnięciem jak najwyższej rentowności produkcji.

Co szkodzi pszczołom?

   Mechanizm wywołujący ginięcie pszczół jest bardzo złożony i wynika z namnożenia się różnych czynników. Wymienia się wśród nich choroby i obecność pasożytów, skażenie środowiska, stosowanie chemii w rolnictwie, zmiany klimatyczne, a nawet promieniowanie emitowane przez telefonię komórkową.

   Pszczołom szkodzą choroby i obecność pasożytów, które je osłabiają. Do warozy, choroby która bardzo szybko dziesiątkuje pasiekę (pszczoły atakuje roztocz), dołączyło nowe niebezpieczeństwo. To Nosema ceranae – jednokomórkowy pasożyt układu pokarmowego pszczół. Może on wywołać nosemozę, chorobę zakaźną pszczół, która jest rodzajem biegunki i powoduje ginięcie owadów.

   Niska odporność pszczół ma związek z jakością pokarmu i kontaktu ze szkodliwymi substancjami. Dlatego poważnym zagrożeniem dla owadów zapylających i pszczół jest stosowanie na wielką skalę w rolnictwie środków owadobójczych. Chodzi o związki chemiczne, które mają zwalczać szkodniki upraw, ale w rzeczywistości oddziałują również na inne grupy owadów, w tym owadów zapylających. Nawet niewielkie dawki tych środków mogą spowalniać tempo rozwoju pszczół i wpływać na ich zachowanie, np. utrudniać orientację w przestrzeni i procesy uczenia się związane z rozpoznawaniem kwiatów i własnego gniazda. Mogą też utrudniać odżywianie, np. odstraszać pszczoły.

Ostrożnie przy opryskach!        

   Przy stosowaniu środków ochrony roślin należy zwrócić uwagę na prawidłowość wykonywania zabiegów, a w szczególności na:

• stosowanie wyłącznie środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu;
• niestosowanie preparatów toksycznych dla pszczół w okresie kwitnienia roślin uprawnych oraz w uprawach, na których występują kwitnące chwasty;
• dobieranie środków ochrony roślin w taki sposób, aby minimalizować negatywny wpływ zabiegów chemicznych na organizmy nie będące celem zabiegu;
• wykonywanie zabiegów w porze popołudniowej, około godziny 19.00, kiedy lot pszczół zamiera;
• przestrzeganie okresów prewencji;
• niewykonywanie zabiegów w warunkach sprzyjających znoszeniu cieczy użytkowej.

Co nas może czekać?      

   Zabójcze dla pszczół są również zmiany klimatyczne, susze i łagodniejsze zimy sprzyjające aktywności pasożytów, a jednocześnie skłaniające pszczoły do wcześniejszego opuszczania uli, gdy nie ma jeszcze wystarczająco dużo kwiatów.

   Do zmniejszenia populacji pszczół przyczyniają się także masowo używane telefony komórkowe, które zakłócają orientację pszczół, uniemożliwiają odnajdywanie drogi, ponieważ owady te posługują się falami takiej samej długości do komunikowania się między sobą. Istnieje podejrzenie, że telefony komórkowe zmniejszają odporność pszczół na pasożyty.

   W roku 1920 w Europie również zauważono zjawisko wymierania pszczół. Albert Einstein powiedział wówczas: „Pszczoła jest podstawą życia na Ziemi, a gdy nie ma pszczół, nie ma też pożywienia dla człowieka. Jeżeli wyginą pszczoły, ludzkość przeżyje jeszcze tylko cztery lata!”

   Lepiej byłoby tego nie sprawdzać.

Urszula Dąbkowska

OPR. A.D.