Sianokiszonka dobrej jakości
Pasze objętościowe dla krów muszą być jak najwyższej jakości, ponieważ zależy od nich wydajność i zdrowie zwierząt. Oprócz kiszonki z kukurydzy dość duże znaczenie ma sianokiszonka, będąca jednym z podstawowych składników dawki pokarmowej. Na jej wartość odżywczą mają wpływ takie czynniki, jak: skład botaniczny runi łąkowej, termin koszenia traw, odpowiednia wilgotność zakiszanej masy zielonej oraz prawidłowo przebiegający proces kiszenia.
Dobra sianokiszonka jest bardzo wartościową paszą, a pod względem zawartości białka i energii nawet bogatszą niż siano z pierwszego pokosu. O wyprodukowaniu dobrej sianokiszonki decydują następujące czynniki:
Dobór odpowiedniego surowca - najbardziej wartościowym surowcem do zakiszania jest mieszanka traw z roślinami motylkowatymi. Udział motylkowatych na poziomie 20-40% pozwala zwiększyć udział białka w plonie oraz poprawia zawartość makro i mikroelementów w paszy.
Właściwy termin zbioru traw – czyli faza od początku do pełni kłoszenia dominujących gatunków, a w przypadku roślin motylkowatych okres pełnego pączkowania. Opóźnienie terminu koszenia zwiększa ilość włókna strawnego i obniża zawartość składników pokarmowych dostępnych zwierzętom.
Wysokość koszenia – powinna uwzględniać stopień wyrównania powierzchni łąki i występowanie potencjalnych zanieczyszczeń runi. Za optymalną uważa się 5-10 cm, ponieważ zredukuje ona ryzyko zanieczyszczenia zielonki. Zanieczyszczenie paszy spowodowane zbyt niskim koszeniem przyczynia się do niewłaściwej fermentacji i stwarza potencjalne zagrożenie dla zdrowia zwierząt. Ważne jest również, aby kosić suchą trawę, gdyż mokra zielonka zlepia się i nie podsusza skutecznie.
Właściwa wilgotność – stopień podsuszenia zielonki ma znaczący wpływ na wielkość strat powstających w procesie kiszenia. Zielonka powinna być natychmiast po skoszeniu przetrząsana, aby jak najszybciej zaczęło się jej podsuszanie. Zawartość suchej masy powinna wynosić 30-35% w przypadku zakiszania w silosie, bądź 45% przy zakiszaniu w belach.
Szybkość sporządzenia kiszonki i dokładne ugniecenie – to czynniki decydujące o jakości. Ważne jest, aby napełnianie silosu nie trwało dłużej niż 1-2 dni. Kolejne warstwy zielonki o grubości około 25 cm należy dobrze ugnieść (używając np. ciągnika), celem usunięcia powietrze z przestrzeni między roślinami. Obniży to straty powstałe na skutek rozwijania się niepożądanych mikroorganizmów. Do zakiszania zalecane jest stosowanie specjalnych dodatków ułatwiających ten proces i poprawiających jakość sianokiszonek. Pobudzają one rozwój bakterii kwasu mlekowego i, co ważne, hamują rozwój niepożądanych bakterii.
Dokładne przykrycie zakiszanej zielonki folią kiszonkarską - uchroni ją przed dostępem powietrza. Obciążenie folii spowoduje prawidłowe osiadanie zakiszanej paszy. Sianokiszonki w belach należy owijać kiedy zielonka jest sucha, gdyż ma wtedy najwyższą możliwą zawartość suchej masy. Do właściwego owinięcia beli należy użyć co najmniej czterech warstw folii rozciągliwej, co zapobiegnie przedostaniu się powietrza do kiszonki, a wraz z nim pleśni. Duże znaczenie w produkcji sianokiszonki ma również barwa folii. Folia jasna odbija więcej ciepła niż folia czarna, dzięki czemu zapewnia lepsze warunki fermentacji.
Prawidłowo sporządzona sianokiszonka powinna smakować zwierzętom i będą ją chętnie jadły. A kiedy krowy jedzą chętniej i więcej, rolnik uzyskuje więcej mleka o dobrej jakości i ma większy zysk.
Justyna Chełstowska, Oddział Poświętne
Przyg. A.D.
Źródła:
- Wróbel, 2008, Jakość pasz objętościowych z użytków zielonych i ich rola w żywieniu przeżuwaczy. Wieś Jutra 3
- Zbiór i konserwacja zielonek, Akademia Rolnicza Poznań, 2002
- http://www.dossche.com.pl/informacje-i-porady/bydlo/specjalista-dossche-radzi-10-zalecen-przy-sporzadzaniu-kiszonki.html
- http://www.portalhodowcy.pl/hodowca-bydla/266-numer-22012/2503-produkcja-wysokiej-jakosci-pasz-z-uzytkow-zielonych