Skip to main content
MODR Warszawa:  ul. Czereśniowa 98, 02-456 Warszawa  | ikona 22 571 61 00 

Programy i projekty UE

Pomoc dla mazowieckich gmin w walce z barszczem Sosnowskiego

Barszcz Sosnowskiego to nazwa niezwykle groźnej rośliny. Zetknięcie z nią powoduje poważne oparzenia, a nawet śmierć ludzi.

 

Zawarte w wodnistym soku oraz w wydzielinie włosków gruczołowych furanokumaryny, w kontakcie ze skórą i w obecności światła słonecznego, w szczególności ultrafioletowego, powodują oparzenia II i III stopnia (fotodermatozę).

W tym roku program pn.„Usuwanie barszczu Sosnowskiego na terenie województwa mazowieckiego” finansowany ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie (oznaczony numerem 2015-OP-16A), ma wspierać działania zmierzające do skutecznego usunięcia istniejących stanowisk barszczu Sosnowskiego oraz zapobiegać rozprzestrzenianiu się tego gatunku na nowe tereny.

Beneficjentami programu są mazowieckie gminy. Forma dofinansowania to dotacja do 50% kosztów kwalifikowanych. Środki te mogą być przeznaczone na:

   - koszty usług związanych z wykonywaniem zabiegów likwidacji barszczu Sosnowskiego,

   - zakup środków chemicznych i wykonanie oprysków,

   - zakup środków ochrony bezpośredniej,

   - zabezpieczenia miejsca wykonywanych prac.

Gminy ubiegając się o dotację muszą podać całkowitą powierzchnię, na której występuje barszcz Sosnowskiego wynikającą z posiadanej inwentaryzacji oraz ewentualnych danych dodatkowych oraz opisać stosowaną metodę usuwania chwastu. Nabór wniosków trwa od 29 lipca br. do wyczerpania alokacji, jednak nie później niż do 30 października br.

                       Heracleum niebezpieczne dla ludzi i zwierząt

Wprowadzenie powyższego programu jest odpowiedzią na wzrastające zagrożenie dla ludzi i zwierząt, jakie niesie barszcz Sosnowskiego( Heracleum sosnowsky).

Nazwa gatunku pochodzi od nazwiska rosyjskiego botanika, badacza flory Kaukazu - Dmitrija Iwanowicza Sosnowskiego.

Chwast ten został sprowadzony do Polski z terenów byłego Związku Radzieckiego (roślina pochodzi z Kaukazu) niedługo przed śmiercią Stalina, dlatego czasami nazywany jest "zemstą Stalina". Uważano, że może być wykorzystywany jako pasza dla krów i uprawiono go głównie w państwowych gospodarstwach rolnych.

Barszcz Sosnowskiego powoduje poważne oparzenia, a nawet śmierć ludzi. Zawarte w wodnistym soku oraz w wydzielinie włosków gruczołowych furanokumaryny, w kontakcie ze skórą i w obecności światła słonecznego, w szczególności ultrafioletowego, powodują oparzenia II i III stopnia (fotodermatozę). Na siłę poparzenia wpływa osobista wrażliwość poszczególnych osób, ale zwiększa się ona w wysokich temperaturach i przy dużej wilgotności powietrza, w tym także w przypadku silnego spocenia się. Dlatego nie wolno dotykać tej rośliny, ani też zbliżać się do niej - w gorące dni trzeba zachowywać dystans nawet 8-10 metrów. Pod wpływem wysokiej temperatury sok zawierający furanokumaryny może parować z powierzchni barszczu i unosić się w powietrzu. Pierwsze objawy poparzenia występują dopiero po upływie pół godziny, a nawet 2 godzin.

                                              Co trzeba wiedzieć o barszczu?

Barszcz Sosnowskiego jest bardzo inwazyjny, a walka z nim niezwykle trudna. Rośnie w miejscach ogólnodostępnych: przy drogach, przystankach, szlakach turystycznych, koło szkół, a szczególnie dużo jest go nad brzegami rzek, gdyż nasiona barszczu rozsiewane są głównie przez płynącą wodę. Osiąga nawet 5 metrów wysokości. Jest bardzo żywotny i intensywnie się rozsiewa - jedna roślina wydaje 20-40 tysięcy nasion, które zalegają w glebie i zachowują zdolność kiełkowania do pięciu lat. Oznacza to, iż aby uzyskać pełny sukces w zwalczaniu barszczu na danym terenie, działania eliminujące tę roślinę powinny być prowadzone co rok przez 5 lat. Barszcz rozmnaża się wyłącznie z nasion – nie rozprzestrzenia się wegetatywnie, choć łatwo się regeneruje w przypadku uszkodzenia (np. wykoszenia) części nadziemnych. Korzeń może wrastać nawet na dwa metry w głąb ziemi. Jego trzon sięga 30 cm pod ziemię tworząc jego zasadniczą masę wraz z licznymi odgałęzieniami wokół palowego korzenia głównego.

                                                   Jak zwalczać?

Spośród herbicydów skuteczne okazały się środki zawierające glifosat (Roundup), trichlopyr (Garlon) oraz imazapyr (Arsenal). Dobre efekty daje stosowanie środków chemicznych w połączeniu z metodami mechanicznymi, ewentualnie kilkukrotne w ciągu roku - i kontynuowane przez kilka lat - zwalczanie roślin za pomocą herbicydów.

Skuteczność różnych form zwalczania barszczu Sosnowskiego według prof. dr hab. Kazimierza Klimy z Katedry Agrotechniki i Ekologii Rolniczej Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie.

Wnioski z badań:

  1. Najbardziej skuteczny w zwalczaniu barszczu Sosnowskiego okazał się trzykrotny oprysk herbicydami w okresie wegetacji. Stosowanie tego zabiegu w sposób nieprzerwany przez 5 lat wyeliminowało całkowicie barszcz Sosnowskiego.
  2. Coroczne koszenie roślin przez 5 lat nie wyeliminowało całkowicie barszczu Sosnowskiego.
  3. Trzykrotne koszenie przez 5 lat rozpoczęte w drugim roku po wysiewie nasion zniszczyło   97,25% roślin barszczu Sosnowskiego. Wynik ten wskazuje na możliwość ograniczenia występowania barszczu Sosnowskiego poprzez trzykrotne koszenie na obszarach chronionych, gdzie nie można stosować herbicydów.
  4. Ucinanie na głębokości 10 cm górnej części korzenia całkowicie wyeliminowało 3 letnie rośliny. Ucinanie na głębokości 15 cm całkowicie zniszczyło rośliny 5 letnie. Zabieg ucinania korzeni na głębokości 10 i 15 cm nie był skuteczny dla roślin 7 letnich.
  5. W pierwszym roku po wysiewie skiełkowało 22,6%, w drugim 6,3%, w trzecim 0,6%, w czwartym 0,11%, a w piątym roku 0,02%. Nie stwierdzono kiełkowania w szóstym roku po wysiewie. (Badanie procentu kiełkujących nasion barszczu Sosnowskiego w kolejnych latach po wysiewie).

Osoby biorące udział w zwalczaniu barszczu Sosnowskiego muszą być wyposażone w odpowiednie ubrania ochronne - strój z materiałów syntetycznych, wodoodpornych, w tym rękawice z długimi rękawami. Materiały z włókien naturalnych (bawełniane, lniane) wchłaniają sok i są penetrowane przez włoski roślin. Chronić należy także oczy, zakładając gogle, ewentualnie okulary.

Biorąc pod uwagę wysoką szkodliwość opisanego gatunku potrzebne są akcje medialne uświadamiające zagrożenia, informujące jak postępować w przypadku oparzeń oraz konieczne, systematyczne i prawidłowo prowadzone zabiegi niszczące barszcz Sosnowskiego.

 

Małgorzata Najechalska

MODR Oddział Poświętne

Źródła:

1. http://www.wfosigw.pl/strefa-beneficjenta/programy-2015-jst

2. http://www.agronews.com.pl/; Skuteczność różnych form zwalczania barszczu Sosnowskiego,2015-03-23

  • Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego

    Dyrektor MODR Warszawa: Sławomir Piotrowski
    Zastępca Dyrektora MODR Warszawa: Adam Tarkowski

    ul. Czereśniowa 98, 02-456
    tel. 22 571 61 00 | fax. 22 571 61 01
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Bielice

    Dyrektor Oddziału: Krzysztof Szumski

    Bielice 19, 96-500 Sochaczew 
    tel. 46 862 00 40 | fax.46 862 00 52
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Ostrołęka

    Dyrektor Oddziału: Bogdan Bagiński

    ul. Targowa 4, 07-410 Ostrołęka,
    tel. 29 760 03 69 - fax. 29 769 49 53
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Płock

    Dyrektor Oddziału: Wojciech Banaszczak

    ul. Zglenickiego 42 D, 09-411 Biała
    tel./fax: 24 269 77 00
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Poświętne w Płońsku

    Dyrektor Oddziału: Jarosław Grabowski

    ul. H Sienkiewicza 11, 09-100 Płońsk
    tel: 23 663 07 00, fax: 23 662 99 50
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek: 700 - 1500

  • MODR Warszawa oddział Radom

    Dyrektor Oddziału: Marcin Kaca

    ul. Chorzowska 16/18, 26-600 Radom,
    tel./fax 48 365 02 06 wew. 104
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 730 - 1530

  • MODR Warszawa Oddział Siedlce

    Dyrektor Oddziału: Józef Jan Romańczuk

    ul. Kazimierzowska 21, 08-110 Siedlce
    tel. 25 640 09 11, fax. 25 640 09 12
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

Copyright 2011 - 2024 MODR | Przeglądając stronę, akceptujesz naszą politykę prywatności.