Rozmnażanie drzew i krzewów ozdobnych

Rozmnażanie drzew, krzewów i pnączy z sadzonek zielnych jest obecnie najpopularniejszym sposobem pozyskiwania nowych roślin w produkcji szkółkarskiej. Jest to możliwe dzięki zdolności roślin do regenerowania i odtwarzania brakujących organów, takich jak korzenie przybyszowe i pędy.

Sadzonki zielne cięte są z fragmentów niezdrewniałych ulistnionych pędów - mogą być one wierzchołkowe lub śród-pędowe, czyli wykonane ze środkowego fragmentu pędu.
Z kolei wykonywanie sadzonek zdrewniałych jest jedną z najprostszych metod rozmnażania drzew i krzewów zrzucających liście na zimę. Są one znacznie mniej narażone na utratę wody i więdnięcie niż sadzonki zielne czy sadzonki półzdrewniałe, ale znacznie więcej czasu potrzebują na ukorzenienie się.

Jak pobierać sadzonki?

Pamiętajmy, że bardzo istotny jest stopień zdrewnienia pobieranego organu. Niezdrewniałe sadzonki gniją, zaś zbyt zdrewniałe wcześnie gubią liście, przez co nie zdążą się ukorzenić. Należy więc wybrać takie pędy, które przy zginaniu łamią się.
Najlepiej na sadzonkę przeznaczyć fragment łodyżki/gałązki znajdujący się nad węzłem liściowym. Nie stosuje się jednak tej zasady w przypadku takich roślin, jak ligustr, tawuła, hortensja czy trzmielina (w przypadku tych roślin nie jest istotne, w którym miejscu wykonujemy cięcie). Jeśli chcemy ukorzenić sadzonki hortensji, powinniśmy zadbać o utrzymanie dużej wilgotności podłoża. U gatunków o trudno korzeniących się sadzonkach, takich jak magnolie, klon palmowy lub różanecznik stosowane jest odcięcie po jednej stronie z dolnego końca sadzonki, wąskiego na 3 cm, paska kory.
Wielkość sadzonek zależy od długości międzywęźli lecz ważne jest, aby miały od 1 do 3 par liści. Natomiast ich długość powinna wynosić około 6-10 cm.
Obecność liści sprzyja ukorzenianiu dzięki wytwarzaniu asymilatów potrzebnych dla powstania np. korzeni przybyszowych i innych organów. Powierzchnie liści powinniśmy jednak zmniejszyć, by ograniczyć straty wody.

Warunki ukorzenienia

Podłoże wykorzystywane do ukorzenienia sadzonek powinno być jałowe, przepuszczalne i dostatecznie wilgotne. Najlepsza jest mieszanka torfu wysokiego i gruboziarnistego piasku, gdyż dodatek torfu do piasku korzystnie wpływa na stosunki wodne w podłożu. W firmach produkcyjnych sadzonki umieszczane są w kuwetach lub skrzynkach wypełnionych mieszanką torfu i piasku w proporcji 1:1 bądź 1:2. Następnie skrzynki ustawiane są w inspektach, szklarniach lub tunelach foliowych. W trakcie ukorzeniania się należy pamiętać o zaciemnieniu tunelu lub szklarni - zbyt intensywne narażenie na działanie promieni słonecznych może spowodować więdnięcie i zamieranie roślin. W tym czasie temperatura powietrza powinna być utrzymana na poziomie około 18-35˚C.

Ukorzeniacz, czyli pożyteczny preparat

Substancjami wspomagającymi wytworzenie korzeni przybyszowych są auksyny. Powstają one naturalnie w pakach i liściach, skąd transportowane są do dolnej części sadzonki. Na sklepowych półkach dostępna jest szeroka oferta gotowych sztucznych preparatów zawierających auksyny. Rodzaj preparatu należy dobrać do rodzaju sadzonek (zielne, półzdrewniałe lub zdrewniałe), trudności ich korzenienia się oraz gatunku rośliny, z której pobieramy sadzonki. Najpopularniejsze typy ukorzeniaczy to B, A i AB. Przeważnie są to preparaty sypkie, w które zanurzamy końcówkę sadzonki. Należy jednak pamiętać, żeby przed jej posadzeniem nadmiar preparatów usunąć, a po posadzeniu w ubite podłoże sadzonkę trzeba obficie podlać konewką o bardzo drobnym sitku tak, aby nie wymyć podłoża i ukorzeniacza.
Sadzonki wymagają częstego podlewania i spryskiwania. Gdy wytworzy się kalus, co świadczy o formowaniu się korzeni, wówczas nie wymagają już częstego, lecz obfitego podlewania. Pod koniec okresu ukorzeniania należy rośliny zahartować i przyzwyczaić do suchego powietrza.

Przykłady roślin rozmnażanych przez sadzonki zdrewniałe

Drzewa rozmnażane przez sadzonki zdrewniałe: katalpa, morwa, platan, topola, wierzba.
Krzewy rozmnażane przez sadzonki zdrewniałe: budleja Dawida, dereń, forsycja, hortensja bukietowa i hortensja krzewiasta, jaśminowiec, krzewuszka,          liguster, pęcherznica, pięciornik, porzeczka, tamaryszek, tawuła, złotlin, żylistek.
Pnącza rozmnażane przez sadzonki zdrewniałe: kiwi-aktinidia, rdest Auberta, wiciokrzew, winobluszcz.

Paweł Klejman
Oddział Radom

Źródła:
1. http://poradnikogrodniczy.pl/sadzonki_zdrewniale.php
2. http://www.ogrody-krzekowo.pl/index.php/drzewa-i-krzewy-owocowe/item/296-rozmna%C5%BCanie-krzew%C3%B3w
3. http://ogrod-amat.strefa.pl/rozmnaz.php

Przygotował A.D.