Jak prawidłowo uprawiać strączkowe?

„Prawidłowa uprawa roślin strączkowych ”to tytuł konferencji, która odbyła się 9 marca w MODR Warszawa Oddział Poświętne w Płońsku.

Prof. dr hab. Wojciech Święcicki z Instytutu Genetyki Roślin PAN Poznań przedstawił zagadnienie dotyczące deficytu białka paszowego w Polsce. Polska dysponuje 10,79 mln ha, na których 70% zasiewów stanowią zboża, rośliny strączkowe to jedynie 1,58%. Planowany wzrost krajowej produkcji białka paszowego opiera się na wzroście areału upraw roślin strączkowych do 500 tys. ha, co da około 300 tys. ton białka, wzrost produkcji śruty rzepakowej do 200 tys. ton oraz przyrost do 150 tys. ton białka z suszonych wywarów. Łączny przewidywany wzrost produkcji białka krajowego szacowany jest na 650 mln ton. Do głównych zalet uprawy roślin strączkowych prof. Święcicki podaje wysoką zawartość białka w nasionach (22-44%), wiązanie azotu atmosferycznego, wpływ następczy, mniejsze zużycie energii na hektar. Elementy, które cały czas wymagają ulepszenia to stabilizacja plonów oraz poprawa opłacalności upraw. Szansą na realizację tych planów jest użycie stymulatorów, które spowodują zmniejszenia opadania kwiatów, włączenie do programów hodowli komponentów fizjologicznej efektywności roślin oraz parametrów fluorescencji chlorofilu. Ze względu na silne zróżnicowanie łubinów, bobiku i grochu należy brać pod uwagę wyniki badań PDO. W łubinie wąskolistnym zidentyfikowano geny zaangażowane w syntezę alkaloidów (substancje antyżywieniowe) oraz regiony genomu odpowiedzialne za komponenty plonu. W przypadku bobiku została opracowana metoda eliminacji pękania okrywy nasiennej, co przyczynia się do polepszenia materiału siewnego, zmniejszenia ilości wysiewu. Istotne znaczenie ma również znaleziony marker odporności na askochytozę (choroba grzybowa) oraz wyleganie grochu.

„Wpływ technologii uprawy na wyniki produkcyjne i ekonomiczne uprawy łubinu” to temat opracowany przez prof. dr hab. Jerzego Szukałę z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. a przedstawił go dr Wojciech Mikulski z Instytutu Genetyki Roślin PAN, UP Poznań. Zaprezentował wyniki doświadczeń polowych z łubinem żółtym, wąskolistnym oraz białym w 3 technologiach (nisko, średnio i wysokonakładowych) przeprowadzonych w Katedrze Agronomii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu w latach 2011-2015.

Wnioski z doświadczeń są następujące:

• zwiększeniu nakładów na przemysłowe środki produkcji w technologii średnio i wysokonakładowej towarzyszył istotny wzrost plonu nasion i wydajności białka u wszystkich trzech gatunków łubinu, ale nie modyfikował on zawartości białka w nasionach i wartości siewnej nasion,
• poniesione nakłady na przemysłowe środki produkcji w technologiach średnio, a zwłaszcza wysokonakładowych nie były zrekompensowane wynikami ekonomicznymi.

Najwyższą nadwyżkę bezpośrednią i najniższy koszt produkcji 1 kg białka u wszystkich 3 gatunków łubinu zapewniała technologia niskonakładowa,

• nadwyżka bezpośrednia uzyskana z uprawy łubinu wąskolistnego była podobna w technologii nisko i średnio nakładowej, natomiast u łubinu żółtego była ona niższa o 41 %, a u łubinu białego o 15 %.

Zagadnienia dotyczące żywienia trzody chlewnej nasionami łubinów i poekstrakcyjną śruta rzepakową zaprezentowała dr Anita Zaworska również z UP w Poznaniu. Śruty poekstrakcyjna sojowa i rzepakowa oraz nasiona łubinu różnią się od siebie składem chemicznym:

• śruta rzepakowa ma najniższą wartość energetyczną,
• śruta sojowa ma najwięcej białka i najmniej włókna,
• łubin biały ma najwięcej tłuszczu,
• łubiny mają więcej włókna, ale mają mało metioniny.

Świnie otrzymujące w mieszance poekstrakcyjną śrutę rzepakową (PŚR) i nasiona łubinu wąskolistnego przyrastają nieco gorzej niż zwierzęta otrzymujące poekstrakcyjną śrutę sojową (PŚS). Tona mieszanki z udziałem PŚR i nasion łubinu wąskolistnego jest o ponad 100 zł tańsza niż mieszanki z PŚS.

Spożycie paszy z PŚR i nasionami łubinu białego jest istotnie niższe. Świnie otrzymujące w mieszance PŚR i nasiona łubinu białego przyrastają gorzej niż zwierzęta otrzymujące PŚS (ok. 5 kg). Koszt mieszanek dla tuczników jest od 30 do około 66 zł niższy na tonie.

Świnie otrzymujące nasiona łubinu żółtego i PŚR w różnych kombinacjach procentowych przyrastają i wykorzystują paszę podobnie jak zwierzęta otrzymujące PŚS.

Łączenie w dietach nasion łubinu wąskolistnego lub białego z PŚR jest mniej korzystne.

Mieszanka zawierająca jedynie PŚR zamiast PŚS jest droższa, a z samym łubinem – najtańsza.

Dr Wojciech Mikulski poprowadził wykład dotyczący rynku roślin strączkowych. Głównym celem upraw jest zapewnienie bezpieczeństwa kraju w zakresie dostaw białka paszowego. Zgodnie z założeniem 50% tego surowca powinno pochodzić z rodzimej produkcji. Aktualnie o uprawie roślin strączkowych w głównej mierze decydują dopłaty. Brak jest powiązania z wielkością produkcji, a brak rynku zbytu powoduje utrudnienia dla rolników. Szansą na zwiększenie areału upraw jest zwiększenie dochodowości rolników poprzez ochronę przyrodniczą gleb oraz budowę rynku nasion roślin strączkowych w Polsce.

Na zakończenie konferencji, wyniki doświadczeń z kolekcji 34 odmian roślin strączkowych, znajdujących się w 2017 r. na  polu doświadczalnym MODR, przedstawił Janusz Sychowicz - kierownik Działu Technologii Produkcji Rolniczej.

Na stoiskach informacyjnych firm sponsorujących tę konferencję udzielano informacje i wręczano materiały reklamowe.

Firmami sponsorującymi konferencję były: Hodowla Roślin Smolice, Poznańska Hodowla Roślin Tulce, DANKO Hodowla Roślin, IGP Polska, Agroyoumis Polska, CN Warszawa, Luvena, Biofood.

Konferencja organizowana była w ramach programu wieloletniego pod nazwą „Zwiększenie wykorzystania krajowego białka paszowego dla produkcji wysokiej jakości produktów zwierzęcych w warunkach zrównoważonego rozwoju” realizowanego na podstawie Uchwały Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 2015 r.

Tekst:

Katarzyna Szumska

Janusz Sychowicz

Zdjęcia:

Bożena Chądzyńska

Oddział Poświętne

__F O T O R E L A C J A__

Podpisy pod zdjęciami:

1. Dr hab. Wojciech Święcicki, IGR PAN Poznań.
2. Dr. Wojciech Mikulski, UP Poznań
3. Dr Anita Zaworska UP Poznań
4. Wyniki plonowania roślin odmian strączkowych na polu doświadczalnym omówił Janusz Sychowicz
5. Jarosław Grabowski - dyrektor Oddziału Poświętne w Płońsku MODR podziękował za przybycie i udział w konferencji
6. Uczestnicy konferencji
7. Firmy sponsorujące konferencję