Relacja z konferencji „Gospodarstwa społeczne w Polsce”

W dniu 23 października 2025 r. w Mazowieckim Ośrodku Doradztwa Rolniczego, Oddziale Poświętne w Płońsku, odbyła się konferencja pt. „Gospodarstwa społeczne w Polsce”. Wydarzenie poświęcone było idei i praktycznym aspektom funkcjonowania gospodarstw opiekuńczych – innowacyjnych form działalności łączących rolnictwo z opieką społeczną i aktywizacją zawodową mieszkańców wsi.

Podczas konferencji omówiono rolę gospodarstw społecznych w rozwoju obszarów wiejskich oraz ich znaczenie dla integracji lokalnych społeczności. Prelegenci podkreślali, że gospodarstwa tego typu mogą stanowić odpowiedź na współczesne wyzwania demograficzne i społeczne, a jednocześnie przyczyniać się do zwiększenia dochodowości gospodarstw rolnych.

dr hab. Piotr Nowak, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, zaprezentował referat pt. „Gospodarstwo opiekuńcze – nowa szansa dla gospodarstwa rolnego i mieszkańców wsi”. W swoim wystąpieniu omówił przemiany zachodzące na polskiej wsi, przedstawił model gospodarstw opiekuńczych wypracowany w projekcie GROWID oraz omówił europejskie
i polskie doświadczenia w zakresie tworzenia gospodarstw opiekuńczych, wskazując na ich rolę w zapewnianiu usług społecznych na terenach wiejskich. Zwrócił uwagę na rosnące znaczenie innowacyjnych form wsparcia społecznego na obszarach wiejskich oraz na potrzebę tworzenia rozwiązań łączących funkcję rolniczą i opiekuńczą. W swoim wystąpieniu poruszył również kwestie prawnych ram funkcjonowania gospodarstw opiekuńczych, wskazując na konieczność dalszego doprecyzowania przepisów i wypracowania mechanizmów wspierających rozwój tego sektora. Zaznaczył również, że rozwój tego typu inicjatyw wymaga wsparcia systemowego oraz odpowiednich regulacji prawnych
i finansowych.

Po przerwie kawowej odbyła się prezentacja dr hab. Wioletty Knapik z Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, która poprowadziła wykład „Wdrażanie modelu gospodarstwa opiekuńczego w praktyce”. Ekspertka przedstawiła przykłady dobrych praktyk z kraju i z zagranicy, omówiła wyzwania, jakie stoją przed rolnikami zainteresowanymi rozpoczęciem takiej działalności oraz możliwości rozwoju ekonomicznego dla rolników. Dr hab. Wioletta Knapik zaprezentowała również wyniki badań fokusowych oraz badań przeprowadzonych wśród seniorów, które pozwoliły lepiej zrozumieć potrzeby
i oczekiwania przyszłych beneficjentów gospodarstw opiekuńczych. Wyniki wskazały, że osoby starsze szczególnie cenią sobie możliwość kontaktu z naturą, poczucie wspólnoty oraz indywidualne podejście do opieki. W dalszej części spotkania zaprezentowano wyniki dotyczące kosztów uruchomienia oraz efektów ekonomicznych funkcjonowania gospodarstw opiekuńczych, opracowane w ramach modelu po konsultacjach społecznych. Przedstawione analizy pozwoliły zobrazować potencjalne nakłady inwestycyjne oraz spodziewane przychody i korzyści finansowe wynikające z prowadzenia tego typu działalności.

Po części wykładowej uczestnicy mieli okazję skorzystać z indywidualnych konsultacji eksperckich z prowadzącymi prelegentami. Zainteresowanie tą formą było bardzo duże – uczestnicy konferencji chętnie zadawali pytania dotyczące aspektów prawnych, finansowych oraz organizacyjnych prowadzenia gospodarstw opiekuńczych.

Konferencja była doskonałą okazją do wymiany doświadczeń, nawiązania kontaktów
i pogłębienia wiedzy o gospodarstwach społecznych jako ważnym elemencie rozwoju zrównoważonego rolnictwa i polityki społecznej na wsi.

Konferencja została zrealizowana w ramach operacji własnej pn. „Gospodarstwa społeczne w Polsce” wpisanej do Planu Operacyjnego 2025 w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich+. Operacja jest finansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich+” Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027. Instytucja Zarządzająca Planem Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Tekst: Magdalena Malatyńska

Zdjęcia: Bożena Chądzyńska

MODR Oddział Poświętne