Wyjazd studyjny do wielkopolskich biogazowni za nami!

W dniach 09-10 października br. Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego Oddział Poświętne w Płońsku zorganizował wyjazd studyjny do biogazowni rolniczych na terenie województwa wielkopolskiego. W wydarzeniu wzięli udział rolnicy, doradcy rolniczy oraz przedstawiciele administracji publicznej.

Wyjazd studyjny został zrealizowany w ramach operacji „Innowacyjne biotechnologie OZE – biogazownia rolnicza” wpisanej do Planu Operacyjnego 2025 w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich+. Operacja jest finansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich+” Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027. Instytucja Zarządzająca Planem Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Celem operacji było podnoszenie i upowszechnianie wiedzy na temat odnawialnych źródeł energii, wsparcie rolników we wdrażaniu nowych technologii na przykładzie biogazowni oraz prezentowanie najlepszych praktyk w tym zakresie.

Głównym punktem programu była wizyta w Rolniczo – Sadowniczym Gospodarstwie Doświadczalnym w Przybrodzie. Jest ono jednym z dziesięciu Rolniczych Zakładów Doświadczalnych Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Podstawowe informacje na temat funkcjonowania zakładu przedstawił dyrektor gospodarstwa
w Przybrodzie Pan Filip Mazur. Gospodarowanie odbywa się tu na powierzchni 490 ha, gdzie grunty orne stanowią blisko 400 ha. Gospodarstwo ma charakter wielokierunkowy i obejmuje produkcję roślinną, zwierzęcą i sadowniczą. Produkcja roślinna opiera się na uprawie zbóż, rzepaku, buraków cukrowych oraz pasz dla pokrycia potrzeb żywnościowych własnych zwierząt. Pogłowie zwierząt w Przybrodzie to obecnie 120 krów mlecznych utrzymywanych
w oborze wolnostanowiskowej, z dobudowaną halą udojową na pięć stanowisk. Natomiast produkcja sadownicza to uprawa czereśni, wiśni, śliwek, jabłek, moreli i brzoskwiń.

Gospodarstwo w Przybrodzie, wyróżnia się od innych tego typu zakładów doświadczalnych tym, że na jego terenie funkcjonuje innowacyjna biogazownia. Zasadę działania tej instalacji przedstawił uczestnikom wyjazdu prof. dr hab. inż. Jacek Dach -kierownik Pracowni Ekotechnologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

Biogazownia została otwarta w 2019 roku. Jest to niezwykle nowoczesna instalacja, a dzięki zastosowanym w niej rozwiązaniom wręcz unikatowa w skali Europy. Zastosowana
w biogazowni w Przybrodzie technologia posiada możliwości fermentacji bardzo szerokiej gamy różnego rodzaju substratów odpadowych. W technologii tej mogą być fermentowane odchody zwierzęce, różnego typu biomasa uboczna pochodzenia rolniczego, odpady
z przetwórstwa rolno-spożywczego (w tym odpady poubojowe) oraz zdecydowana większość plonów z upraw rolniczych i roślin energetycznych. Produktami „pracy” biogazowni są energia elektryczna, ciepło oraz poferment. Instalacja w Przybrodzie ma 0,5 MW mocy co pozwala wyprodukować rocznie około 5 tys. MWh energii elektrycznej na sprzedaż i 5 tys. MWh ciepła. Dzięki temu biogazownia ogrzewa całe gospodarstwo w Przybrodzie oraz trzy okoliczne bloki (około 50 rodzin) może korzystać z bezpłatnej energii cieplnej. Ostatnią korzyść stanowi poferment czyli wartościowy nawóz, który jest wykorzystywany w gospodarstwie
w Przybrodzie.

Uczestnicy wyjazdu odwiedzili również biogazownię w miejscowości Śniaty. Zdaniem profesora Dacha instalacja w Śniatach jest „bliźniaczo” bardzo podobna do tej w Przybrodzie (moc 0,5MW). Produkcja biogazu opiera się na fermentacji z substratów z produkcji krów mlecznych (obornik, kiszonki). Innowacyjnym rozwiązaniem zastosowanym w tej instalacji jest ciągłe mieszanie masy fermentującej za pomocą mieszadła centralnego, co zapewnia równomierne rozprowadzenie podawanego świeżego surowca oraz równomierny rozkład temperatury.

Kolejną wizytę studyjną stanowił przystanek w Iłówcu Wielkim, gdzie znajduje się biogazownia o mocy 499 kW. Substratami wykorzystywanymi w instalacji są kiszonka
z kukurydzy oraz gnojowica świńska i bydlęca, dostarczane przez okolicznych dostawców.
W planach jest także przetwarzanie odpadów owocowo – warzywnych i innych surowców pochodzących z przemysłu rolno – spożywczego.

Ciekawym punktem wyjazdu była wizyta w gospodarstwie w miejscowości Zawory. Powierzchnia gospodarstwa to ponad 600 ha gruntów. W strukturze zasiewów 60% stanowi kukurydza, natomiast pozostałą część zajmują buraki cukrowe, ziemniaki, cebula i rośliny bioenergetyczne. W gospodarstwie utrzymywanych jest 2500 loch co pozwala na roczną produkcję 60 000 prosiąt. W 2022 roku uruchomiono tam biogazownię o mocy 0,999 MW. Substratem stosowanym w tej instalacji jest gnojowica świńska, inne produkty pochodzenia zwierzęcego oraz odpady z przemysłu rolno – spożywczego (zarówno z własnego gospodarstwa jak i dostarczane od okolicznych dostawców). Produktem otrzymywanym z procesu fermentacji jest oczywiście poferment stosowany w gospodarstwie jako alternatywa dla nawozów mineralnych. Jednak główną korzyścią z biogazowni jest pokrycie potrzeb gospodarstwa w energię elektryczną – nadwyżka energii trafia do sieci i pozwala zasilać okoliczne domy. Innowacyjne w tym miejscu okazało się wykorzystanie ciepła odpadowego. Zimą ciepło umożliwia ogrzanie chlewni, magazynów, biura i budynków socjalnych, natomiast latem ciepło zamieniane jest na chłód za pomocą agregatu wody lodowej i wykorzystywane jest do schładzania ww. budynków.

Fotorelacja:

Tekst: Joanna Tyburska

Zdjęcia: Joanna Tyburska i Małgorzata Niemirska

MODR Oddział Poświętne w Płońsku