Współpraca – Grupy Operacyjne na rzecz Innowacji

Współczesne rolnictwo stoi przed wieloma wyzwaniami – zmianami klimatu, rosnącymi kosztami produkcji, wymaganiami rynku i potrzebą zrównoważonego gospodarowania zasobami. Odpowiedzią na te wyzwania jest współpraca i innowacja. Dlatego tak ważną rolę odgrywają Grupy Operacyjne na rzecz Innowacji (EPI), które łączą rolników, naukowców, doradców i przedsiębiorców we wspólnym działaniu na rzecz praktycznych rozwiązań. Dzięki temu możliwe jest wdrażanie nowoczesnych technologii i metod pracy bezpośrednio w gospodarstwach, co przekłada się na większą efektywność, konkurencyjność i trwały rozwój obszarów wiejskich.

Podsumowanie konferencji online z dnia 2 października 2025 r.

Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego, zorganizował 2 października 2025 r. konferencję online pt. „Współpraca – grupy operacyjne na rzecz innowacji”, poświęconą idei partnerstw EPI (Europejskiego Partnerstwa Innowacyjnego) oraz ich roli w rozwoju polskiego rolnictwa, leśnictwa i sektora spożywczego.

W wydarzeniu uczestniczyli przedstawiciele ośrodków doradztwa rolniczego, uczelni i instytutów badawczych, organizacji branżowych, przedsiębiorcy oraz rolnicy – partnerzy projektów realizowanych w ramach działania „Współpraca” PROW 2014–2020, a także przyszłej Interwencji 13.5 w Planie Strategicznym WPR 2023–2027.

Prof. dr hab. Joanna Kobus-Cisowska z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, wygłosiła wykład pt. „Znaczenie grup operacyjnych EPI dla innowacyjności w sektorze rolnym, spożywczym i leśnym”. Prelegentka zaprezentowała kompleksowy zadania Grup Operacyjnych EPI (Europejskie Partnerstwa Innowacyjne) w rozwoju innowacyjności w rolnictwie, przemyśle spożywczym i leśnictwie. Stanowią one jeden z filarów polityki Unii Europejskiej, wspierając nowoczesne, zrównoważone rolnictwo oraz współpracę między praktyką a nauką. Profesor wskazała, że grupy EPI - tworzą rolnicy, przedsiębiorcy, jednostki naukowe, doradcy i inni partnerzy, którzy wspólnie opracowują oraz wdrażają innowacyjne rozwiązania w praktyce. Ich siłą jest łączenie wiedzy praktycznej z naukową oraz realizacja zasady „od praktyki do nauki i od nauki do praktyki”.

W dalszej części - wykładowczyni przedstawiła przykłady realizowanych projektów, m.in. opracowanie lodów warzywnych z buraka o właściwościach probiotycznych czy wykorzystanie poza asortymentowych buraków i ogórków do tworzenia innowacyjnych produktów fermentowanych. Wskazała również problemy i wyzwania, z którymi mierzą się różne sektory, oraz sposoby ich rozwiązywania poprzez wdrażanie innowacyjnych rozwiązań.

Wojciech Maj z Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie zaprezentował szczegółowe podsumowanie działania M16 „Współpraca”, które w ramach PROW 2014–2020 umożliwiło utworzenie setek grup operacyjnych EPI.

W trakcie trwania programu:

• złożono ponad 1100 wniosków o przyznanie pomocy,
• zawarto 436 umów o łącznej wartości przekraczającej 740 mln zł,
• zrealizowano projekty o różnorodnym charakterze – od technologicznych po marketingowe.

Celem działania było tworzenie grup łączących rolników, naukowców, przedsiębiorców i doradców w partnerskim modelu innowacji. Projekty dotyczyły m.in. opracowywania nowych technologii produkcji, poprawy jakości żywności, ochrony środowiska oraz rozwoju krótkich łańcuchów dostaw.

Podkreślono, że każda grupa operacyjna jest przykładem praktycznej realizacji idei „współpracy dla innowacji” – a polskie doświadczenia w tym zakresie należą do najdynamiczniej rozwijających się w UE.

Mazowieckie sukcesy grup operacyjnych

Kolejnym punktem programu była prezentacja Mateusza Brzozowskiego - brokera innowacji z Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego, pt. „Od koncepcji do sukcesu – projekty grup operacyjnych EPI na Mazowszu”.

Mazowsze może pochwalić się 39 aktywnymi grupami operacyjnymi, w tym 14, w których uczestniczy MODR Warszawa. Wśród nich znalazły się m.in.:

• „Najlepsze odmiany” – system wdrażania postępu hodowlanego w uprawie zbóż,
• „Minikiwi – mały wielki owoc” – opracowanie technologii pozbiorczej i modułu sortującego owoce pod względem dojrzałości,
• „Original Food” – innowacyjna metoda ozonowania żurawiny wydłużająca trwałość i poprawiająca walory prozdrowotne,
• „Dobre Pieczarki” – automatyzacja procesu biokonserwacji grzybów hodowlanych;
• „Dobry Miód” – inteligentne ule i monitoring mikroklimatu w pasiekach,
• „WITPOL” – badania nad napojami sojowymi o lepszych właściwościach smakowych,
• „GP KLASA” – innowacyjna impregnacja powierzchniowa liofilizowanych produktów,
• „Innowacyjna mikrolinia produkcyjna alkoholu etylowego” – mikroinstalacja dla małych producentów rolnych do wykorzystania nadwyżek produkcyjnych z gospodarstwa rolnego,
• „Mazowiecka Grupa Tradycja – Rozwój – Przyszłość”, innowacyjne metody wytwarzania wysokogatunkowych wędlin z krajowych ras świń,
• „Innowacja w Produkcji” – żywność wygodna z mięsa indyka o wyższej wartości odżywczej,
• „Innowacja dla żywności” – wędliny wieprzowe o zwiększonych właściwościach prozdrowotnych,
• „Indyk z natury” – chów indyków bez antybiotyków z podwyższonym dobrostanem,
• „Indyk tour” – optymalizacja transportu indyków i logistyki ubojowej,
• „WOLCE” (Smart Feeding) – inteligentne żywienie bydła z systemem monitoringu i redukcją śladu węglowego.

Projekty te pokazują, że rolnictwo Mazowsza łączy tradycję z nowoczesnością, wykorzystując potencjał technologiczny i naukowy regionu.

Innowacje z Lubelszczyzny i Świętokrzyskiego

Marek Siuciak - broker innowacji z Lubelskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Końskowoli zaprezentował efekty działalności grup EPI z województwa lubelskiego, które realizowały projekty w ramach krótkich łańcuchów dostaw żywności a także projekty badawczo wdrożeniowe. Wśród przykładów znalazły się:

• „SOKOWOC” – zakup linii do produkcji soków i win owocowych przez grupę sadowników,
• „LOKALNIE NATURALNIE” – rozwój krótkich łańcuchów dostaw produktów pszczelich i roślinnych,
• „LODRON” – system wspomagania decyzji dla lepszego wykorzystania pastwisk,
• „BAZYDRILL” – innowacyjny siewnik do podsiewu użytków zielonych,
• „EKO ŁĄKA” – nowe metody renowacji użytków zielonych i poprawy jakości pasz,
• „ITR – Innowacyjne Technologie Rolnicze” – wdrożenie biologicznych preparatów wiążących azot z powietrza,
• „OWOCE 4.0” – technologia uzyskania owoców porzeczki o wyższych walorach prozdrowotnych,
• „ZDROWE JABŁKO” – przetwórstwo jabłek bezpośrednio w gospodarstwie,
• „ROZTOCZAŃSKIE KONOPIE” – specjalistyczna technologia siewu bezorkowego konopi.

Mariusz Porębski - broker innowacji ze Świętokrzyskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach przedstawił równie imponujący dorobek swojego regionu. Przykłady realizowanych projektów:

• „Wiśnia bez pestki” – opracowanie nowatorskiej technologii drylowania owoców przy minimalnej utracie struktury,
• „Spersonalizowane sery twarogowe” – produkcja serów z bakteriami probiotycznymi dla seniorów i osób z problemami metabolicznymi,
• „Słomka ze słomy” – ekologiczne słomki do napojów jako alternatywa dla plastiku,
• „Nasz czosnek” – preparaty z czarnego i kiszonego czosnku o właściwościach prozdrowotnych,
• „Zdrowe drzewo, smaczny owoc” – ekologiczne metody ochrony sadów i opryski olejowe,
• „Ochrona moszczu przed utlenieniem kluczem do wysokiej jakości wina” – innowacje w przetwórstwie wina z wykorzystaniem gazów obojętnych,
• „Teledis” – Zastosowanie teledetekcji i sztucznej inteligencji do monitorowania chorób zbóż,
• „Pakodrób” – Kurniki mobilne + pasze antyoksydacyjne z ziołami dla brojlerów – poprawa zdrowotności drobiu i redukcja emisji amoniaku,
• „Zdrowe ziarna” – Budowa innowacyjnych silosów z aktywną kontrolą mikroklimatu, aby ograniczyć rozwój pleśni i mikotoksyn w magazynach zbożowych.

Oba wystąpienia pokazały, jak różnorodne są projekty realizowane w ramach grup operacyjnych EPI w tych regionach a innowacje obejmują zarówno nowoczesne technologie, jak i rozwiązania praktyczne, przyczyniając się do podniesienia jakości produktów, zwiększenia efektywności produkcji oraz wsparcia zrównoważonego rolnictwa.

Nowa forma dofinansowania – Interwencja 13.5

Druga część konferencji poświęcona była przyszłości – Interwencji 13.5 „Współpraca Grup Operacyjnych EPI” w ramach Planu Strategicznego WPR 2023–2027. Mateusz Brzozowski przedstawił zasady działania nowego instrumentu finansowego, który przewiduje:

• wsparcie przygotowawcze (13.5.1) – do 50 tys. zł na tworzenie nowych grup EPI,
• realizację operacji (13.5.2) – do 2,5 mln zł na wdrożenie projektów innowacyjnych,
• refundację nawet do 100% kosztów badań, kosztów ogólnych i kosztów administracyjnych.
• refundację do 65% kosztów inwestycji oraz do 100% w przypadku inwestycji nieprodukcyjnych

Nowa interwencja obejmuje innowacje produktowe, procesowe, organizacyjne i marketingowe w sektorach rolnym, spożywczym i leśnym, w tym na rzecz rozwijania produkcji w systemach jakości żywności oraz rolnictwa 4.0.

Jak tworzyć silne partnerstwa

Mgr inż. Przemysław Lecyk - z Centrum Doradztwa Rolniczego zaprezentował praktyczny wykład pt. „Budowanie współpracy i sieci kontaktów. Jak utworzyć grupę operacyjną EPI z odpowiednimi partnerami?”
Prelegent przedstawił model efektywnego partnerstwa, w którym współpracują:

• rolnik – wnosi praktyczne doświadczenie i realne problemy,
• biznes – zapewnia wdrożenie i potencjał rynkowy,
• nauka – dostarcza wiedzę i wyniki badań,
• doradztwo rolnicze – koordynuje działania i wspiera komunikację w grupie.

Podkreślił, że najważniejszym czynnikiem sukcesu grup operacyjnych EPI nie jest sam pomysł ani technologia, ale relacje i jakość współpracy między partnerami. Zwrócił uwagę, że Grupa Operacyjna EPI to nie projekt techniczny – to żywe partnerstwo ludzi o różnych kompetencjach, którzy muszą mówić jednym językiem i działać w zaufaniu. Przedstawił także przykłady, jak doradcy mogą ułatwiać rozwiązywanie konfliktów i rozpowszechnianie wyników badań w praktyce rolniczej.

Wymiana doświadczeń pokazała, że łączenie nauki, doradztwa, przedsiębiorczości i praktyki rolniczej daje wymierne efekty – zarówno gospodarcze, jak i środowiskowe. Współpraca w ramach EPI pozwala tworzyć produkty o wyższej jakości, ograniczać straty żywności, rozwijać biogospodarkę i wdrażać rozwiązania przyjazne środowisku.

Wydarzenie zorganizowane przez Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego było nie tylko przeglądem osiągnięć, ale też inspiracją do podejmowania nowych inicjatyw w perspektywie WPR 2023–2027.

Mateusz Brzozowski

MODR Warszawa

Do pobrania:

Broszura

Operacja realizowana przez Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie

Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej
„Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich+” Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027

Instytucja Zarządzająca Planem Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi